Hoorde pas een zangdocent zeggen: dames en heren, let op de rustige tong, de mondstand en lippenactie. En, denk erom, dat is belangrijk, de open neusvleugels. Kijk naar Pavarotti. Ik dacht, het moet toch ook niet gekker worden. Vandaag gaan we allemaal zingen met open neusvleugels.
En dan te bedenken dat die hele neusvleugels van deze tenor misschien gewoon zijn persoonlijke expressie is, een betekenend iets in zijn verhaal, een natuurlijk deel van de totale expressie van een zingend persoon. Gaan ze er die neusvleugels als geïsoleerde beweging uitlichten. Alsof die beweging de expressie maakt. En iedereen dat maar nadoen. Tja, Wim, dat ging niet best, hè? Shit, vergeten mn neusvleugels te openen. En ja, stiekem alweer een nieuwe regel. Daar moet je dan allemaal aan denken tijdens het zingen. Kan ik m’n eigen vrije expressie wel vergeten. Heb ik helemaal geen tijd voor. En stel je voor, misschien doe ik dan telkens mijn been omhoog. Als ik dan Pavarotti was, stond binnen de kortste keren de halve wereld op één been te zingen.

Lees verder!

Gisteren voor het eerst ‘Married At First Sight’ gekeken. Met twee vriendinnen. Die vinden dat leuk. Nog gekker, ze vinden het fantastisch. Ze waren bij mij en ik moest meekijken. Tsjonge jonge. Nou. De opzet: er worden mensen geselecteerd op ‘super match’ volgens wetenschappelijk model. Alles wat daarin van belang is wordt naast elkaar gelegd en zo rollen er ideale stellen uit. Puur geselecteerd op de buitenkant. Kan ook niet anders. Het is per slot wetenschappelijk. Alles wat meetbaar is. En begrijpbaar. Het resultaat is dan ook onvoorstelbaar saaie mensen.
Al kijkend schaamde ik me bijna tot dit zelfde mensenras te horen. Ja, dan stel ik me altijd voor met zo’n man of vrouw in de auto naar Zuid-Frankrijk te zitten. Dodelijk. Alleen gemeenplaatsen, trivialiteiten. Niks verrassends, geen moment van echt persoonlijke geraaktheid. Wat is het? Een totaal machinaal reageren op de daartoe bestemde momenten. Volgens codes van betamelijkheid.

Lees verder!

Het dringt zelfs door tot de vrije beweging als de kunst. Ook daar mis ik de gekken, de vrijgevochten kunstenaars. Ook daar zie ik dat het kennen, weten, het verbale en veilige de overhand krijgt. Alles moet verantwoord worden. Weten wat je doet. Controle. Het is de dood in de pot van de kunst. Hoe modische- en markteffecten de kwaliteit overheersen. Hoor zelfs verhalen dat mensen subsidie voor kunstprojecten proberen binnen te halen door hun ideeën wetenschappelijk te funderen. Ik schrik daarvan. Dan ben je echt van God los. Waar gaat dit nog over? Wetenschap is een streng regelsysteem binnen strakke randvoorwaarden, waarbij de werkelijkheid al is voorgefilterd binnen een onderzoeksveld. Totaal haaks op de kunstenaar. Totaal haaks op het creatieve moment. In de kunst geldt toch het vrije kijken? Vrije kijken? Wat is dat voor vaag gelul? Zal ik eens proberen dit helder te krijgen?

Lees verder!

Keek u pas ook naar Project Rembrandt? U weet wel, waar amateurschilders à la Rembrandt proberen de werkelijkheid weer te geven. Was er pas een actrice ingehuurd om verschillende expressies uit te beelden. Verwonderde me wel. Dat ze daarvoor een actrice op lieten draven. Als ik als schilder meegedaan had, zou ik direct gevraagd hebben of het er hier om ging het plastic element in de expressie weer te geven. Het gekunstelde, het geposeerde. Wat dat doet per slot een actrice. Die speelt expressie. Nee, daar werd met geen woord over gerept. Natuurlijk, een levend, niet geacteerd persoon was veel beter geweest. Een gewoon iemand. Met zijn eigen, natuurlijke expressie. En dus zeker ook geen bekende Nederlanders. Zit je weer een acteur te schilderen. Kijk, een echte schilder die echt goed kijkt en voelt, schildert dan een bange man. Die natuurlijk niet voor niets in die pose schiet. Als je dat uit kan drukken in een schilderij, dat is natuurlijk fantastisch. Dat je dan ook bij die actrice met haar smile dan inderdaad ook de kunstmatigheid en verveeldheid ziet. Of haar afwezigheid. Dat haar lach in feite niet verder ging dan tanden laten zien.
Als ik dat uitbeeld, goed kans dat de jury zegt: niet goed getroffen. Waarop ik dan zou zeggen: kijk nog eens goed, voel de leegte, dat dit juist haar expressie is. Ook als ze verdriet speelt. Dan denk ik dat ze lacht, of huilt, maar haar ogen zijn er niet. Ze zet mij op het verkeerde been. Haar gezicht heeft de schijn van haar zijn, maar confronteert met daarin juist met dodelijke leegte. Dàt drukt zij uit. Dàt heb ik weergegeven.

Lees verder!

Ik vertelde over die vriendin met dat schadevol verleden. Hoe ze extreem op mij kan reageren. Als wat ik zeg ineens op knopjes drukt die daarmee te maken hebben. En ik dan toch vaak in de verdediging schiet. Terwijl het eigenlijk niks met mij te maken heeft. Ik zei al, we kunnen het daar achteraf over hebben. Wat er dan in ons gebeurt. Schoten we eerst naar binnen in onze eigen pijn, was er dan toch een moment dat we daar uit traden. Het is dan een soort neutraal middenterrein. Waarin geen belangen speelden, geen zelfbehoud. We worden elkaars deelgenoot. Er is een filosoof, die stelt: Ook dat is uiteindelijk toch weer eigenbelang. Tussen die vriendin en mij moet het weer goed komen want we hebben elkaar nodig. Het is voor de lieve vrede. Voor onze eigen veiligheid. Om niet alleen te zijn. Onze eigen gevoel van welbehagen. Alles staat uiteindelijk in het teken van ons ego. Waarin we betrokkenheid spelen. Maar in feite elkaar wederzijds gebruiken. Altijd goed om er eens zo tegenaan te kijken.

Lees verder!